CHUYỆN THI CỬ

                                                                           

                                                                             

Năm nào cũng vậy , cứ đến tháng 7 là các cháu học sinh lại phải lăng xăng với chuyện thi cử . Đối với chúng ta , thế hệ học sinh khoá 6471 thì mấy chuyện thi cử nay đã lùi về dĩ vãng ...Phần lớn chúng ta nếu có ai còn quan tâm tới chuyện thi cử thì  chắc chắn là vì có con cái hoặc cháu nội , cháu ngoại gì đó đang chuẩn bị vào đại học ...Mấy năm trước tôi cũng còn thấp thỏm lo cho mấy cô chiêu , cậu ấm trong nhà nên chẳng có lòng dạ nào mà ngồi ngâm thơ vịnh nguyệt ...Năm nay tôi lại bận rộn việc tu bổ nhà cửa nên đành khoán trắng việc trên quầy cho má bầy trẻ ...Tôi không biết vì sao mà ngày xưa tôi cũng hay làm thơ nhưng lại chẳng hề có bài nào liên quan đến một  chuyện rất thú vị như chuyện thi cử ....Mãi đến tối nay ngồi lần giở lại mấy tập thơ cũ của các vị tiền bối tôi mới hiểu ra rằng hình như vì đã có một nhà thơ nói hộ cho tôi hết những vấn đề này rồi ...Đó chính là cụ Tú Xương vì thế tôi chép lại đăng ở đây để các bạn đọc cho vui :

                                      Đi thi tự vịnh

Tấp tểnh người đi tớ cũng đi,

Cũng lều cũng chõng cũng đi thi

Tiễn chân, cô mất hai đồng chẵn,

Sờ bụng, thầy không một chữ gì.

Lộc nước còn mong thêm giải ngạch

Phúc nhà nay được sạch trường quy.

Ba kỳ trọn vẹn, thêm kỳ nữa,

Ú, ớ, u, ơ ngọn bút chì.

Vịnh khoa thi Hương 

 Nhà nước ba năm mở một khoa,

Trường Nam thi lẫn với trường Hà.

Trời thôi sĩ tử vai đeo lọ;

Ậm oẹ quan trường miệng thét loa,

Xe kéo rợp trời quan sứ đến;

Váy lê phết đất mụ đầm ra.

Sao không nghĩ đến điều tu sỉ?

Ngoảnh cổ mà trông lại nước nhà!

 Khuyên học trò đi thi:

Nhà nước còn thi hãy cứ thi,

Việc gì mà chẳng rủ nhau đi?

Sử đề theo sách quan Ngô Giáp;

Toán pháp thêm bài hội Trí Tri,

Muốn sống phải chăm mài bút sắt,

Cho mau chớ chậm đổ hòn chì

Đỗ đâu hết cả nhà thông ký,

Phận của nhà nho có một ly.

Hỏng thi

Bụng buồn còn muốn nói năng chi?

Đệ nhứt buồn là cái hỏng thi,

Một việc văn chương thôi cũng nhảm

Trăm năm thân thế có ra gì!…

Được gần trường ốc vùng Nam Định

Thua mãi anh em cánh Bắc Kì.

Rõ thực nôm hay mà chữ tốt

Tám khoa chưa khỏi phạm trường quy

  

Buồn thi hỏng

 Hễ mai tớ hỏng tớ đi ngay,

Cúng giỗ từ đây nhớ lấy ngày!

Học đã sôi cơm nhưng chửa chín;

Thi không ăn ớt thế mà cay!…

Sách đèn phó mặc đàn con trẻ

Thưng đấu nhờ trông một mẹ mày.

"Cống hỷ", "mét xì" thông mọi tiếng

Chẳng sang Tầu cũng tếch sang Tây.