CHUYỆN PHIẾM VỀ MỘT CÂU THƠ

                                                 

Mấy hôm nay báo chí chỉ viết toàn những chuyện "  nội thương ngoại cảm " nên tôi lười đọc . Thực tình thì tôi cũng rất thông cảm với họ vì cái nghề viết báo cứ có chữ là có tiền , chữ nhiều thì tiền dày , chữ ít thì tiền mỏng ...Đó là quy luật cuộc sống ...Ngay đến sách của tôi sưu tầm mà vẫn có nhiều người tính giá trị bằng trọng lượng chứ không bằng nội dung và nhu cầu huống hồ là báo ...Hình như mỗi lần cầm đến tờ báo nào là tôi chỉ đọc lướt qua hàng tít rồi dừng lại ở mấy bản tin báo bão ...Mặc dù gia đình tôi và hầu hết bà con đều đã được " tai qua nạn khỏi " sau cơn bão Nari nhưng cái quang cảnh tiêu điều của thành phố hôm bão đổ bộ và cái hậu quả nó để lại cho nhiều người dân ở Quảng Nam , Quảng Bình , Thừa Thiên ...cũng khiến tôi như bị ám ảnh ...Mới ngày hôm qua , hôm kia tôi lại lên ruột với hành trình của bão Krosa ...cũng may cuối cùng bão đã suy yếu thành áp thấp nhiệt đới ...Dường như nỗi lo về thiên tai bão lụt chẳng bao giờ chịu rời khỏi tâm trí của người dân miền Trung , nhât là nông dân và dân nghèo ...Nhà cửa thì còn có thể che , chắn , chần , chống hoặc nếu có điều kiện thì còn nâng tầng đắp nền chứ ruộng vườn thì chịu  , đành phó mặc cho trời đất ...Thế nhưng trời đất dường như rất  vô tình hoặc là quá chí công vô tư cho nên thỉnh thoảng lại xảy ra những thảm họa từ trên trời rơi xuống ở nơi nọ hoặc nơi kia và nạn nhân vẫn thường là những kẻ khố rách áo ôm ...Công bằng mà nói thì cũng không thể đổ lỗi cho trời đất bởi vì suốt hàng ngàn năm qua , con người vốn đã mất quá nhiều thì giờ và xương máu cho những chuyện chiến tranh hoặc những chuyện tào lao vô bổ ...cãi nhau , giết nhau vì từng tấc đất hoặc vì những chuyện xa lắc ở trên trời chứ đâu có chịu tập trung suy nghĩ để tìm ra những giải pháp mà chung sống hạnh phúc và đối phó thiên tai ...Không thể trách trời bởi vì : " Gió mưa là chuyện của trời " nghĩa là bao gồm cả những chuyện  bão táp , hạn hán , lụt lội , động đất , sóng thần ....Mà thôi ...cũng chẳng nên trách ai cả ...chính vì cái hâm hâm , năm nóng năm lạnh của đất trời mà biết bao nhiêu người được hưởng lợi khi mày mò nghiên cứu , chế tạo quạt máy , tủ lạnh , điều hòa ...biết đâu chừng đôi ba ngàn năm nữa các nhà khoa học đời sau sẽ chế tạo được những cỗ máy hút gió , hút bão ...hoặc thiết kế  những đám ruộng nổi , vườn nổi chẳng sợ gì lụt lội ...Nghĩ đến viễn cảnh này tôi bổng cao hứng ngâm nga : " Nhắp chén trà thơm hát ử ư ....Trời mưa đất chịu biết răng chừ ..." và cảm thấy thật vô cùng sảng khoái ...Nhưng đáng tiếc là giây phút tự sướng của tôi chẳng kéo dài được lâu bởi vì ngay lúc ấy có tiếng gõ cửa ..."  Sướng hỉ ! Răng giờ chừ chưa lên quầy mà còn ngồi ngâm thơ vịnh cảnh ...Còn nhà cửa răng để tối thui ri ? " 
Tôi trả lời , giọng đùa bỡn  : " Cúp điện hồi sáng tới chừ ...thắp đèn cầy ngồi uống trà để nhớ lại  thuở hồng hoang ...lúc loài người chưa phát minh ra lửa và ...chờ ông bạn ..."  rồi đưa tay  đẩy mạnh cửa ...D. vừa bước vào vừa cười hắc hắc , giọng cười thật không thể lẫn lộn với ai được . D. nói khi kéo ghế ngồi : " Tau đi làm cái sổ đỏ để mai mốt xin giấy phép làm nhà ...Không thể trì hoãn được nữa , cơn bão Nari vừa rồi khiến tau thót tim ...Nằm trong nhà mà cứ nghe mái tôn nó nâng lên hạ xuống như thủy triều ...Cũng may là tau đã chần mấy chục bao cát rồi chứ nếu không thì ..." Tôi đồng tình : " Ừ , chỉ cần nó tốc một tấm là gió lồng vào 
cuốn sạch , không có gì giữ nổi , chỗ mi ở trống gió quá mà . "  
---" Bởi vậy tau mới lo ...nhưng thôi , nói chuyện bão với mưa  hoài chán quá ...Nói như mi cũng đúng thiệt ..." Trời mưa đất chịu , biết răng chừ ? " Răng tau thấy khoái mấy câu thơ đơn giản , mộc mạc mà đậm chất Quảng Nam của mi ghê ...Nó gần với ca dao mà lại không phải là ca dao ...Thơ của mi có  bài thì rất bóng bẩy nhưng có  nhiều bài rất giản dị , dễ hiểu ...giống như nói chuyện nhưng lại thú vị hơn nói chuyện ..."
Tôi cười : " Nè , tau hỏi thiệt mi định mượn bao nhiêu ? Tau nói trước nếu đôi ba trăm thì tau lo được chứ tiền triệu thì tau xin thua ..." 
D. cũng cười : " Không có đâu , nếu có mượn tiền thì tau cũng tới mấy chỗ " đại gia " chứ mắc mớ chi tới mấy  chỗ " thi gia "  Tau nói thật lòng đó , từ lâu tau cũng có suy nghĩ rằng tiếng Việt của mình rất phong phú nhưng phần lớn các nhà văn nhà thơ hoặc cả đến nghệ thuật sân khấu chỉ thích dùng những từ ngữ phổ biến ... ngay cả khi viết về những địa phương ...cũng có những trường hợp người ta đưa vào văn chương hay các nghệ thuật khác nhưng đa phần chỉ là  diễu cợt hoặc hài hước để chọc cười ...Điều đó khiến cho độc giả hay nói chính xác hơn là những người thưởng thức vô tình có một cách nghĩ hơi lệch ...Đồng ý rằng nhiều người dân quê đất Quảng mình có cách phát âm không được chuẩn nếu so với dân 
thành phố ...nhưng có những từ ngữ đặc biệt nói lên bản sắc của vùng miền mà chỉ cần điều chỉnh cách phát âm một tí thì sẽ thấy rất hay ...Thí dụ như câu thơ của mi : " Trời mưa đất chịu , biết răng chừ ? " Tau đọc đi đọc lại càng thấy thấm...Có lúc tau thử đổi lại : " biết sao giờ ? " hoặc " tính sao đây ? " thì tau thấy nó lạt lẽo vô cùng . Bởi vậy  tau cho rằng làm thơ không chỉ là việc sắp chữ cho đúng và rõ nghĩa theo một số công thức hoặc quy luật  mà người làm thơ còn phải truyền tải được cái hồn của chữ ...Ngôn ngữ 
thơ  càng giản dị càng tốt nhưng không được thiếu nhạc tính và nhất là phải hàm súc ...." 
Tôi cảm thấy cần phải hãm bớt  tốc độ của bài giảng Việt văn mà ông bạn nhà giáo của tôi  có lẽ trong lúc cao hứng đã  tưởng lầm rằng tôi là một trong những học sinh ở lớp học thêm của ông ấy :.
-- " Dạ thưa thầy , em hiểu ...Nhưng em chỉ làm thơ để chơi thôi ...Thầy thương thì em nhờ thầy lơ thì em cũng chịu ..."
D. giật mình   nhưng hình như sau đó chợt trấn tĩnh : " Thôi được rồi , không nói chuyện ấy nữa ...Nhưng mi có đồng ý với tau rằng những từ địa phương ở miền Trung mình như : Chừ , mô , tê ,răng , rứa , ni , nớ ....tuy  ít được dùng trong văn chương đại chúng nhưng nó vẫn có nét đẹp và cái hay riêng ...Hồi xưa ở xa nhà , mỗi lần tình cờ nghe ai đó dùng những từ này nói chuyện với người khác là tự nhiên thấy có thiện cảm  ...Có lẽ cũng giống như những người Việt ở bên Tây tình cờ nghe người đi bên cạnh mình nói chuyện với nhau bằng tiếng Việt ...Đó là một cảm giác rất dễ chịu ...và  cũng rất dễ thương ..."